Czasowniki frazowe (phrasal verbs), to grupa czasowników, które składają się z jednego czasownika i jednej lub więcej przyimków lub przysłówków. Te kombinacje tworzą nowe znaczenie, które nie można zrozumieć z samego znaczenia poszczególnych słów. W języku angielskim czasowniki frazowe są bardzo powszechne i niezbędne do nauki. W tym artykule omówimy definicję czasowników frazowych, rodzaje oraz przykłady ich użycia.
Definicja czasowników frazowych (phrasal verbs)
Czasownik frazeologiczny to czasownik, który składa się z co najmniej dwóch słów. Jednym z tych słów jest czasownik, a drugim może być przyimek lub przysłówek. Czasownik frazeologiczny ma zupełnie inne znaczenie niż jego poszczególne części, które go tworzą. Na przykład czasownik „look up” oznacza „sprawdzić w słowniku” lub „wyszukać w internecie”, a nie oznacza „patrzeć w górę” jakby to wynikało z oddzielnych znaczeń tych słów.
Rodzaje czasowników frazowych
W języku angielskim istnieją trzy rodzaje czasowników frazowych: czasowniki frazowe składające się z przyimka i czasownika (phrasal verbs), czasowniki frazowe składające się z przysłówka i czasownika (prepositional verbs) oraz czasowniki frazowe składające się z frazy rzeczownikowej i czasownika (idiomatic compounds).
1. Phrasal verbs składające się z przyimka i czasownika
Phrasal verbs, czyli czasowniki frazowe składające się z przyimka i czasownika, są najczęstszym rodzajem czasowników frazowych. Przykłady takich czasowników to:
- look up – sprawdzać w słowniku lub internecie
- turn off – wyłączyć
- get up – wstać z łóżka
- put on – nałożyć ubranie
- take off – zdjąć ubranie
- give up – poddać się
2. Phrasal verbs składające się z przysłówka i czasownika
Prepositional verbs, czyli czasowniki frazowe składające się z przysłówka i czasownika, są mniej powszechne niż phrasal verbs. Przykłady takich czasowników to:
- look after – opiekować się
- get on – dogadywać się
- put up with – znosić, tolerować
- come up with – wymyślić, zaproponować
3. Czasowniki frazowe używane jako rzeczowniki
Czasowniki frazowe można również używać jako rzeczowników, co w języku angielskim jest dość częste, szczególnie w mowie potocznej. W takich przypadkach, czasownik frazeologiczny traci swoją funkcję jako czasownik i staje się rzeczownikiem. Zwykle przed takim czasownikiem dodaje się określenie „a” lub „an”. Oto kilka przykładów czasowników frazowych używanych jako rzeczowników:
- Break-in – włamanie
- Hangout – ulubione miejsce do spędzania wolnego czasu
- Put-on – kawał (AmE)
- Takeover – przejęcie
- Turnoff – zjazd z autostrady
Używanie czasowników frazowych jako rzeczowników może być trudne dla osób uczących się języka angielskiego, ponieważ znaczenie czasowników frazeologicznych jako rzeczowników może być zupełnie inne niż jako czasowników. Należy pamiętać, że nie wszystkie czasowniki frazeologiczne mogą być używane jako rzeczowniki i niektóre z nich mogą mieć więcej niż jedno znaczenie jako rzeczownik.
Znajomość czasowników frazowych jako rzeczowników może pomóc w zrozumieniu kontekstu i ułatwić komunikację w języku angielskim, szczególnie w mowie potocznej.
Jakie znaczenie mają czasowniki frazowe?
Czasowniki frazowe tworzą nowe znaczenie poprzez połączenie dwóch lub więcej słów. Znaczenie czasownika frazeologicznego nie wynika bezpośrednio z poszczególnych słów, które go tworzą. Na przykład czasownik „look up” oznacza „sprawdzić w słowniku” lub „wyszukać w internecie”, a nie oznacza „patrzeć w górę” jakby to wynikało z oddzielnych znaczeń tych słów.
Jakie znaczenie ma przyimek lub przysłówek w czasowniku frazowym?
Przyimek lub przysłówek w czasowniku frazeologicznym zmienia znaczenie czasownika. Na przykład czasownik „look” oznacza „patrzeć”, ale dodanie przyimka „up” tworzy nowe znaczenie „sprawdzać w słowniku” lub „wyszukać w internecie”. Przysłówek w czasowniku frazeologicznym również zmienia znaczenie czasownika. Na przykład czasownik „walk” oznacza „chodzić”, ale dodanie przysłówka „slowly” zmienia znaczenie na „chodzić powoli”.
Dodatkowe przykłady phrasal verbs
Oto kilka dodatkowych kategorii czasowników frazowych:
1. Czasownik + „down”
- Write down – zapisać
Before you forget, write it down in your notebook. – Zanim zapomnisz, zapisz to w swoim notatniku. - Turn down – ściszyć
Please turn down the TV, I can’t hear my conversation partner. – Proszę, ściszyć telewizor, nie słyszę mojego rozmówcy. - Calm down – uspokoić się
Relax, everything will be fine. You need to calm down. – Spokojnie, wszystko będzie dobrze. Musisz się uspokoić. - Break down – zepsuć się
My car broke down in the middle of the highway. – Mój samochód zepsuł się na środku autostrady. - Get down – zejść, schodzić
Come down, lunch is ready. – Przyjdź na dół, obiad jest już gotowy. - Cut down – ograniczyć, zredukować
I’ve decided to cut down on the amount of sugar in my diet. – Postanowiłam ograniczyć ilość cukru w mojej diecie. - Track down – wytropić, odnaleźć
I finally tracked down the phone number you were looking for. – W końcu odnalazłem numer telefonu, którego szukałeś. - Hand down – przekazać
This tradition is handed down from generation to generation. – Ta tradycja jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. - Slow down – zwolnić
Slow down, there’s a speed limit here. – Zwolnij, tutaj jest ograniczenie prędkości. - Shut down – zamknąć
The owner had to shut down the store due to lack of customers. – Właściciel musiał zamknąć sklep z powodu braku klientów.
2. Czasownik + „out”
- Find out – dowiedzieć się
Did you find out what time the movie starts? – Czy dowiedziałeś się, o której zaczyna się film? - Put out – ugasić
Don’t forget to put out the candles before you go to bed. – Nie zapomnij ugasić świec przed pójściem spać. - Figure out – zrozumieć, rozwiązać
Can you figure out how to solve this math problem? – Czy potrafisz zrozumieć, jak rozwiązać ten problem matematyczny? - Check out – sprawdzić, opuścić
I need to check out of the hotel by noon. – Muszę opuścić hotel do południa. - Work out – ćwiczyć, rozwiązać
I usually work out at the gym three times a week. – Zazwyczaj ćwiczę w siłowni trzy razy w tygodniu. - Turn out – okazać się
It turned out that the meeting was cancelled. – Okazało się, że spotkanie zostało odwołane. - Hang out – spędzać czas
We should hang out this weekend. – Powinniśmy spędzić ten weekend razem. - Run out – skończyć się, wyczerpać się
We’re going to run out of milk soon. – Już niedługo zabraknie nam mleka. - Call out – zawołać, wytknąć
I had to call out to him several times before he turned around. – Musiałem kilka razy do niego zawołać, zanim się obrócił. - Eat out – jeść poza domem
Let’s eat out tonight, I don’t feel like cooking. – Zjedzmy dzisiaj poza domem, nie mam ochoty gotować.
3. Czasownik + „up”
- Wake up – obudzić się
Obudzę się o 6 rano. – I will wake up at 6 am. - Make up – zmyślić, pogodzić się
Zmyśliłam to, że rozbiłam wazę. – I made it up that I broke the vase. - Keep up – nadążać
Musisz nadążyć za najnowszymi trendami. – You need to keep up with the latest trends. - Bring up – poruszyć temat, wychowywać
Nie poruszaj tego tematu. – Don’t bring up that topic. - Stand up – wstać
Proszę wstać i przedstawić się. – Please stand up and introduce yourself. - Fill up – napełnić, zatankować
Zatankuj samochód przed wyjazdem. – Fill up the car before we leave. - Look up – sprawdzić, wyszukać
Sprawdź ten słowo w słowniku. – Look up that word in the dictionary. - Catch up – nadrobić zaległości, dogonić
Muszę nadrobić zaległości w pracy. – I need to catch up on my work. - Grow up – dorosnąć, dojrzeć
Czas dorosnąć i wziąć odpowiedzialność za swoje czyny. – It’s time to grow up and take responsibility for your actions. - End up – skończyć, wylądować
Skończyło się na tym, że pojechaliśmy na plażę. – We ended up going to the beach.
4. Czasownik + „off”
- Turn off – wyłączyć
Proszę wyłączyć światło, wychodzimy. – Please turn off the light, we’re leaving. - Take off – zdejmować, startować
Proszę zdjąć buty przed wejściem do domu. – Please take off your shoes before entering the house. - Put off – przełożyć, zniechęcać
Przełożyliśmy spotkanie na przyszły tydzień. – We put off the meeting until next week. - Get off – wysiadać, schodzić
Proszę wysiąść na następnym przystanku. – Please get off at the next stop. - Shut off – wyłączyć, odciąć
Musimy wyłączyć wodę przed remontem. – We need to shut off the water before the renovation. - Turn off – zniechęcać
Nie przestawaj ćwiczyć, nie daj się zniechęcić. – Don’t stop exercising, don’t let yourself be turned off. - Rip off – zdzierstwo, oszustwo
Ta cena to czyste zdzierstwo! – This price is pure rip off! - Brush off – ignorować, odprawiać z kwitkiem
Nie możemy pozwolić sobie na ignorowanie tego problemu. – We can’t afford to brush off this problem. - Knock off – skończyć pracę, skopiować
Kończymy pracę o 18. – We knock off work at 6 pm. - Call off – odwołać
Musimy odwołać wycieczkę z powodu złej pogody. – We have to call off the trip due to bad weather.
5. Czasownik + „over”
- Go over – przejrzeć, omówić
Przejrzyj dokładnie umowę przed jej podpisaniem. – Go over the contract carefully before signing it. - Hand over – przekazać, oddać
Proszę przekazać ten dokument pani Kowalskiej. – Please hand over this document to Ms. Kowalska. - Take over – przejąć, zastąpić
Nowy dyrektor zaczyna od dziś i przejmie Twoje obowiązki. – The new director starts today and will take over your duties. - Get over – dojść do siebie, przeboleć
Muszę jeszcze przeboleć tę sytuację. – I still need to get over this situation. - Run over – przejechać kogoś, przeglądać
Przejechałam kota samochodem. – I ran over a cat with my car. - Bend over – schylić się, pochylać
Proszę schylić się, żeby zebrać to z ziemi. – Please bend over to pick it up from the ground. - Turn over – przewrócić, oddać
Proszę przewrócić się na bok. – Please turn over onto your side. - Start over – zacząć od nowa
Musimy zacząć ten projekt od nowa. – We need to start over with this project. - Watch over – pilnować, doglądać
Pilnuj dzieci, proszę. – Please watch over the children. - Go overboard – przesadzić, przegiąć
Nie przesadzaj z dekoracjami, wystarczy prostota. – Don’t go overboard with the decorations, simplicity is enough.
6. Czasownik + „in”
- Fill in – wypełnić
Proszę wypełnić ten formularz. – Please fill in this form. - Take in – przyjąć, zrozumieć
Nie mogę uwierzyć, że zrozumiałem to tak szybko. – I can’t believe I took it in so quickly. - Move in – wprowadzić się
Właśnie wprowadziliśmy się do nowego mieszkania. – We just moved in to our new apartment. - Believe in – wierzyć w
Wierzę w Twoje umiejętności. – I believe in your abilities. - Hand in – oddać, wręczyć
Proszę oddać prace na koniec zajęć. – Please hand in your assignments at the end of the class. - Drop in – wpaść, wstąpić
Wpadnij do mnie na kawę, kiedy będziesz w okolicy. – Drop in for a coffee when you’re in the area. - Plug in – podłączyć do prądu
Proszę podłączyć ładowarkę do gniazdka. – Please plug in the charger. - Fill in on – poinformować, zdać relację
Proszę mnie poinformować o postępach w projekcie. – Please fill me in on the progress of the project. - Take in stride – przyjąć ze spokojem, poradzić sobie
Musimy przyjąć te trudności ze spokojem i poradzić sobie z nimi. – We need to take these difficulties in stride and deal with them. - Check in – zameldować się
Proszę się zameldować na recepcji po przyjeździe. – Please check in at the reception upon arrival.
7. Czasownik + „off”
- Turn off – wyłączyć
Proszę wyłączyć telewizor. – Please turn off the TV. - Get off – wysiąść
Proszę wysiąść na następnym przystanku. – Please get off at the next stop. - Take off – zdejmować
Proszę zdjąć buty przed wejściem do domu. – Please take off your shoes before entering the house. - Switch off – wyłączyć
Proszę wyłączyć światło, kiedy wychodzisz z pokoju. – Please switch off the lights when you leave the room. - Show off – popisywać się
Nie lubię, kiedy ktoś się popisuje swoimi umiejętnościami. – I don’t like it when someone shows off their skills. - Call off – odwołać
Niestety, muszę odwołać nasze spotkanie. – Unfortunately, I have to call off our meeting. - Write off – umorzyć, skreślić
Nie można już naprawić tego samochodu, musimy go umorzyć. – We can’t repair this car anymore, we have to write it off. - Brush off – zbyć kogoś, zlekceważyć
Nie lubię, kiedy mnie ktoś zbywa swoimi odpowiedziami. – I don’t like it when someone brushes me off with their answers. - Cut off – odciąć, przerwać
Proszę odciąć część papieru, która jest za długa. – Please cut off the part of the paper that is too long. - Pay off – opłacać się
W końcu moja ciężka praca się opłaciła i dostałem awans. – Finally, my hard work paid off and I got a promotion.
8. Czasownik + „back”
- Get back – wrócić
Proszę wrócić do biura przed 16:00. – Please get back to the office before 4 PM. - Take back – zwrócić
Proszę zwrócić książkę do biblioteki w terminie. – Please take the book back to the library on time. - Bring back – przynieść z powrotem
Proszę przynieść mi moje narzędzia z powrotem, kiedy skończysz z nimi pracę. – Please bring my tools back when you’re done using them. - Back up – zrobić kopię zapasową
Proszę zrobić kopię zapasową ważnych dokumentów. – Please back up important documents. - Pay back – spłacić, oddać pieniądze
Spłacę dług w przyszłym tygodniu. – I will pay back the debt next week. - Hold back – powstrzymać
Proszę powstrzymać się od krytykowania innych ludzi. – Please hold back from criticizing other people. - Step back – cofnąć się, odstąpić
Proszę się cofnąć, bo na ulicy jest niebezpiecznie. – Please step back, it’s dangerous on the street. - Come back – powrócić
Proszę wrócić do domu przed ciemnością. – Please come back home before dark. - Back down – ustąpić, wycofać się
W końcu musiałem się wycofać, bo miałem niewłaściwe argumenty. – In the end, I had to back down because my arguments were wrong. - Put back – odłożyć na miejsce
Proszę odłożyć książki na miejsce po przeczytaniu. – Please put the books back in place after reading them.
9. Czasownik + „up”
- Wake up – obudzić się
Proszę obudzić się wcześnie, żeby zdążyć na autobus. – Please wake up early to catch the bus. - Make up – zmyślić, wynagrodzić
Nie lubię, kiedy ktoś zmyśla historie. – I don’t like it when someone makes up stories. - Pick up – odebrać, podnieść
Proszę odebrać dzieci ze szkoły o 15:00. – Please pick up the kids from school at 3 PM. - Shut up – zamknąć się
Proszę zamknąć się, kiedy ktoś mówi. – Please shut up when someone is speaking. - Give up – poddać się
Proszę nie poddawać się, nawet jeśli coś jest trudne. – Please don’t give up, even if something is difficult. - Look up – sprawdzić w słowniku, patrzeć w górę
Proszę sprawdzić to słowo w słowniku. – Please look up this word in the dictionary. - Take up – zacząć coś robić, zajmować miejsce
Postanowiłem zacząć grać w tenis. – I decided to take up tennis. - Keep up – nadążać, utrzymać
Proszę nadążać za mną, bo się spóźnimy. – Please keep up with me, we will be late. - Set up – założyć, zainstalować
Proszę założyć konto na tej stronie internetowej. – Please set up an account on this website. - Break up – zerwać, rozstać się
Nie było łatwo, ale w końcu zdecydowałem się zerwać z nią. – It wasn’t easy, but I finally decided to break up with her.
10. Czasownik + „down”
- Write down – zapisać
Proszę zapisać to na kartce. – Please write it down on a piece of paper. - Turn down – ściszyć
Proszę ściszyć muzykę, bo nie mogę się skupić. – Please turn down the music, I can’t concentrate. - Cut down – ograniczyć
Postanowiłem ograniczyć jedzenie słodyczy. – I decided to cut down on eating sweets. - Put down – odłożyć, zanotować
Proszę odłożyć książkę na miejsce po przeczytaniu. – Please put the book down in its place after reading. - Slow down – zwolnić
Proszę zwolnić, bo jedziemy zbyt szybko. – Please slow down, we are going too fast. - Lay down – położyć
Proszę położyć książkę na stolik. – Please lay the book down on the table. - Track down – wyśledzić
Udało mi się wyśledzić towar, który potrzebowałem. – I managed to track down the goods I needed. - Break down – zepsuć się, rozłożyć na części
Mój samochód zepsuł się na autostradzie. – My car broke down on the highway. - Hand down – przekazać, odziedziczyć
Ten zegarek przekazywał się z pokolenia na pokolenie w mojej rodzinie. – This watch has been handed down from generation to generation in my family. - Take down – zdjąć, usunąć
Proszę zdjąć ten plakat ze ściany. – Please take down this poster from the wall.
11. Czasownik + „away”
- Throw away – wyrzucić
Proszę wyrzucić ten śmieć do kosza. – Please throw away this garbage in the trash bin. - Take away – zabrać
Proszę zabrać swoje rzeczy ze stołu. – Please take away your things from the table. - Put away – odłożyć na miejsce
Proszę odłożyć naczynia na swoje miejsce po zmyciu. – Please put away the dishes in their place after washing. - Go away – odejść, wyjść
Proszę odejść, nie chcę z tobą rozmawiać. – Please go away, I don’t want to talk to you. - Throw away – oddalić się, odjechać
Musimy się oddalić od tej hałaśliwej ulicy. – We need to move away from this noisy street. - Give away – rozdać, oddać za darmo
Postanowiłem oddać stare ubrania dla potrzebujących. – I decided to give away my old clothes to those in need. - Put away – schować
Proszę schować swoje rzeczy do szafy. – Please put away your things in the closet. - Pass away – umrzeć
Mój dziadek niestety przeszedł na tamten świat. – My grandfather unfortunately passed away. - Back away – cofnąć się, ustąpić
Proszę nie cofać się, musimy działać. – Please don’t back away, we need to take action. - Fade away – zanikać, wyblaknąć
Ten kolor zaczyna zanikać po wielu praniach. – This color is starting to fade away after many washes.
Każdy z tych czasowników frazowych ma swoje własne, specyficzne znaczenie, które należy nauczyć się w kontekście. Uczenie się czasowników frazowych może wymagać trochę wysiłku, ale pozwoli na lepsze zrozumienie języka angielskiego i komunikowanie się w sposób bardziej precyzyjny.
Dlaczego warto nauczyć się czasowników frazowych?
Czasowniki frazowe są bardzo powszechne w języku angielskim, szczególnie w mowie potocznej. Bez znajomości czasowników frazowych trudno jest zrozumieć i komunikować się w języku angielskim. Ponadto, znajomość czasowników frazowych pozwala na bardziej precyzyjne i zrozumiałe wyrażanie się.
Jakie są sposoby nauki czasowników frazowych?
Nauka czasowników frazowych wymaga systematyczności i cierpliwości. Oto kilka sposobów, jak można nauczyć się czasowników frazowych:
- Znajdź listę czasowników frazowych i ucz się ich na pamięć.
- Czytaj i słuchaj angielskich tekstów, zwracając uwagę na czasowniki frazowe i ich kontekst.
- Zapisuj nowe czasowniki frazowe w notatniku wraz z ich znaczeniem i przykładami użycia.
- Ucz się czasowników frazowych w kontekście, używając ich w zdaniach i rozmowach. 5. Ucz się czasowników frazowych w parach, czyli czasowników frazowych, które mają podobne lub przeciwne znaczenie. Na przykład, „turn on” i „turn off”.
- Użyj słownika angielsko-polskiego lub polsko-angielskiego, aby znaleźć znaczenie i przykłady użycia czasownika frazeologicznego.
Podsumowanie
Czasowniki frazowe to grupa czasowników, które składają się z co najmniej dwóch słów, a ich znaczenie nie wynika bezpośrednio z poszczególnych słów, które go tworzą. W języku angielskim istnieją trzy rodzaje czasowników frazowych: phrasal verbs, prepositional verbs i idiomatic compounds. Znajomość czasowników frazowych jest niezbędna do skutecznej komunikacji w języku angielskim. Nauka czasowników frazowych wymaga systematyczności i cierpliwości, ale z pewnością przyniesie korzyści w codziennej komunikacji.
FAQs o czasownikach frazowych
- Jakie są najczęstsze czasowniki frazowe w języku angielskim?
Najczęstsze czasowniki frazowe to „get up”, „put on”, „take off”, „turn off”, „look up” i „give up”. - Czy czasowniki frazowe są powszechne tylko w mowie potocznej?
Nie, czasowniki frazowe są powszechne zarówno w mowie potocznej, jak i w piśmie. - Czy istnieją różnice między phrasal verbs a prepositional verbs?
Tak, phrasal verbs składają się z przyimka i czasownika, a prepositional verbs składają się z przysłówka i czasownika. - Czy czasowniki frazowe zawsze mają przysłówek lub przyimek?
Tak, czasowniki frazowe zawsze składają się z co najmniej dwóch słów, w tym z przysłówka lub przyimka. - Jak można nauczyć się czasowników frazowych?
Można nauczyć się czasowników frazowych poprzez czytanie i słuchanie angielskich tekstów, zapisywanie nowych czasowników w notatniku, naukę w parach oraz używanie czasowników frazowych w kontekście.
Zobacz więcej artykułów o ciekawym słownictwie